Kadar Zakat Pendapatan 2025, Syarat, Nisab & Haul

Mengetahui kadar zakat pendapatan amat penting bagi setiap individu Muslim yang bekerja di Malaysia.

Ia bukan sahaja menyempurnakan kewajipan agama, tetapi juga menzahirkan solidariti sosial dalam menyantuni golongan memerlukan.

Semakin ramai rakyat Malaysia menyedari kewajipan zakat hasil pendapatan, namun tidak semua faham cara pengiraannya yang sahih.

Perbezaan antara kaedah kasar dan bersih sering menimbulkan kekeliruan, apatah lagi apabila nisab berubah setiap tahun mengikut harga emas semasa.

Dalam penulisan ini, penekanan diberikan kepada fakta dan data terkini berkaitan kadar zakat pendapatan 2025.

Apa Itu Kadar Zakat Pendapatan

Zakat pendapatan merujuk kepada kewajipan zakat ke atas hasil pendapatan seseorang yang bekerja atau memperoleh pendapatan secara sah, sama ada dalam sektor awam, swasta atau bekerja sendiri.

Ia termasuk gaji bulanan, elaun, bonus tahunan, komisen, bayaran royalti, dan apa-apa bentuk hasil kerja yang halal.

kadar zakat pendapatan secara asasnya adalah 2.5% daripada jumlah pendapatan tahunan setelah ditolak perbelanjaan asas tertentu yang dibenarkan.

Ini bermakna seseorang hanya wajib membayar zakat sekiranya pendapatan bersihnya melebihi nisab yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa zakat negeri.

Terdapat dua pendekatan utama yang digunakan oleh kebanyakan institusi zakat di Malaysia dalam menentukan jumlah zakat pendapatan:

• Kaedah Pendapatan Kasar (Gross Income Method):
  Pendapatan tahunan dikira secara keseluruhan tanpa mengambil kira sebarang perbelanjaan harian atau potongan tetap.
• Kaedah Pendapatan Bersih (Net Income Method):
  Pendapatan dikira selepas ditolak keperluan asas seperti caruman KWSP, zakat fitrah, caruman SOCSO, pinjaman pendidikan, perbelanjaan keluarga, dan lain-lain yang dianggap sebagai had kifayah.

Majlis-majlis agama negeri seperti MAIWP dan LZS memberikan kelonggaran untuk memilih mana-mana kaedah yang sesuai dengan situasi individu.

Namun begitu, amat penting untuk seseorang itu memahami bahawa zakat pendapatan tidak sama dengan cukai pendapatan – kedua-duanya berdiri atas asas hukum dan tujuan berbeza.

Kadar nisab pula disesuaikan mengikut nilai semasa 85 gram emas. Sebagai contoh, untuk tahun 2025, nisab di Wilayah Persekutuan ditetapkan sekitar RM24,198, manakala di Johor pula adalah RM25,995.67.

Jika jumlah pendapatan tahunan bersih seseorang melepasi angka ini, maka zakat wajib dikeluarkan.

Dengan memahami maksud, kadar zakat pendapatan dan asas hukum zakat pendapatan, seseorang dapat merancang kewangan secara lebih bijak serta menunaikan kewajipan agama dengan tenang dan yakin.

Sila baca: Bayaran Zakat Fitrah, Kadar, Cara & Tarikh Akhir

Nisab & Haul 2025 Mengikut Negeri

Setiap negeri di Malaysia menetapkan kadar nisab zakat pendapatan berdasarkan harga semasa emas yang berubah setiap tahun.

Nisab ialah nilai minimum kekayaan atau pendapatan yang menjadi syarat wajib sebelum seseorang dikenakan zakat. Jika jumlah pendapatan bersih anda dalam setahun melebihi nilai nisab ini, maka zakat menjadi wajib.

Berikut adalah kadar nisab zakat pendapatan 2025 mengikut beberapa negeri utama:

• Wilayah Persekutuan: RM24,198
• Selangor: RM23,916
• Johor: RM25,995.67
• Pulau Pinang: RM24,167.52
• Negeri Sembilan: RM23,615
• Perak: RM24,143

Sumber rasmi seperti Lembaga Zakat Selangor, Majlis Agama Islam Wilayah Persekutuan, dan Majlis Agama Islam Johor secara konsisten mengemas kini kadar zakat pendapatan ini berdasarkan purata harga emas 85 gram dalam tahun semasa.

Kadar zakat pendapatan ini sangat penting kerana ia menjadi penentu sama ada seseorang itu perlu mengira dan membayar zakat pendapatan atau tidak.

Selain nisab, satu lagi syarat penting ialah haul iaitu tempoh masa simpanan selama satu tahun Hijrah (12 bulan).

Namun dalam konteks zakat pendapatan, kebanyakan institusi zakat membolehkan pembayaran dilakukan secara bulanan atau tahunan tanpa menunggu cukup haul, selagi jumlah pendapatan melepasi nisab tahunan.

Bagi memastikan kiraan anda sah dan diterima, pastikan anda menggunakan kadar nisab terkini negeri tempat anda bekerja atau menetap.

Jika ragu, rujuk terus kepada laman rasmi majlis agama negeri atau hubungi pegawai zakat berhampiran.

Dengan maklumat nisab dan haul yang jelas, seseorang boleh menilai kelayakan dirinya secara tepat dan tidak lagi ragu dalam menunaikan tanggungjawab zakat secara sah.

Sila baca: Harga Saham Bank Rakyat Malaysia

Kaedah Kira Zakat Pendapatan

Dalam menentukan jumlah kadar zakat pendapatan, dua kaedah utama digunakan di Malaysia iaitu kaedah kasar (pendapatan keseluruhan) dan kaedah bersih (pendapatan selepas potongan keperluan asas).

Kedua-duanya diterima oleh pihak berkuasa zakat dan bergantung kepada kemampuan serta pilihan individu.

Kaedah 1: Pendapatan Kasar (Gross Income Method)

Kaedah ini lebih mudah dan sesuai bagi mereka yang ingin menunaikan zakat secara lebih ringkas.

Pendapatan keseluruhan dikira tanpa mengambil kira sebarang potongan, dan zakat dikenakan 2.5% ke atas jumlah tersebut.

Komponen pendapatan kasar termasuk:

• Gaji bulanan dan tahunan
• Bonus dan elaun
• Komisen dan insentif
• Honorarium dan royalti
• Pendapatan bebas seperti bayaran perkhidmatan atau kerja sambilan

Contoh kiraan:

Pendapatan kasar tahunan = RM72,000
Zakat pendapatan = RM72,000 × 2.5% = RM1,800

Kaedah 2: Pendapatan Bersih (Net Income Method)

Kaedah ini membenarkan potongan keperluan asas dikenakan sebelum zakat dikira. Ia lebih adil bagi individu yang mempunyai tanggungan keluarga besar, pinjaman pendidikan, atau kos sara hidup tinggi.

Potongan dibenarkan termasuk:

• Caruman KWSP dan PERKESO
• Zakat lain yang telah dibayar (zakat fitrah, zakat emas, zakat simpanan)
• Pembayaran pinjaman pendidikan
• Nafkah keluarga (isteri, anak-anak)
• Perbelanjaan asas bulanan yang diiktiraf (had kifayah)
• Sumbangan keagamaan

Contoh kiraan:

Pendapatan kasar tahunan = RM72,000
Potongan yang dibenarkan = RM20,000
Pendapatan bersih = RM52,000
Zakat pendapatan = RM52,000 × 2.5% = RM1,300

Perbandingan Kasar vs Bersih:

Walaupun kedua-dua kaedah sah dari segi hukum, pihak zakat negeri seperti MAIWP dan LZS menyarankan pemilihan kaedah yang lebih mendekati keadilan dan kemampuan individu.

Sesetengah negeri turut menyediakan kalkulator zakat interaktif yang membolehkan pengguna memilih kaedah dan memasukkan butiran lengkap secara atas talian.

Dengan memahami kelebihan dan kekangan setiap kaedah, individu dapat membuat pilihan terbaik dan tidak terbeban dalam menunaikan kewajipan ini secara ikhlas dan terancang.

Sila baca: Harga Saham Maybank Malaysia Terkini

Contoh Kiraan Zakat Pendapatan

Agar konsep kadar zakat pendapatan lebih mudah difahami, berikut adalah panduan praktikal dengan contoh situasi sebenar menggunakan kedua-dua kaedah pengiraan.

Ini membantu individu membuat kiraan sendiri atau mengesahkan kiraan yang dibuat oleh sistem automatik.

Situasi A: Kaedah Pendapatan Kasar (Gross Income Method)

Maklumat individu:

• Gaji bulanan: RM5,000
• Bonus tahunan: RM3,000
• Elaun tetap: RM500 × 12 bulan = RM6,000
• Jumlah pendapatan kasar tahunan: RM69,000

Langkah kiraan:

1. Jumlah keseluruhan pendapatan tahunan = RM69,000
2. Zakat 2.5% × RM69,000 = RM1,725

Hasil: RM1,725 perlu dibayar sebagai zakat untuk tahun tersebut.

Situasi B: Kaedah Pendapatan Bersih (Net Income Method)

Maklumat individu:

• Gaji bulanan: RM4,500
• Komisen tahunan: RM6,000
• Jumlah pendapatan kasar tahunan: RM60,000

Potongan sah (had kifayah):

• KWSP: RM600 × 12 = RM7,200
• SOCSO & Perubatan: RM1,200
• Nafkah isteri & anak: RM12,000
• Zakat fitrah: RM63
• Jumlah potongan: RM20,463

Langkah kiraan:

1. Pendapatan bersih = RM60,000 – RM20,463 = RM39,537
2. Zakat 2.5% × RM39,537 = RM988.43

Hasil: RM988.43 adalah jumlah zakat pendapatan bersih yang wajib dikeluarkan.

Langkah-Langkah Mengira Secara Manual:

1. Kumpulkan semua sumber pendapatan tahunan.
2. Kenal pasti potongan sah (jika guna kaedah bersih).
3. Tentukan jumlah akhir (kasar atau bersih).
4. Pastikan ia melebihi kadar nisab negeri anda.
5. Kira 2.5% daripada jumlah tersebut.

Jika tidak pasti jumlah yang tepat, gunakan kalkulator zakat dalam talian seperti Zakat Selangor, MAIWP, atau Zakat Johor untuk semakan awal.

Anda juga boleh mohon perkhidmatan audit zakat secara percuma daripada pihak zakat negeri.

Dengan contoh sebenar dan langkah jelas ini, anda tidak lagi keliru dalam membuat kiraan zakat. Yang penting, lakukan dengan niat ikhlas dan ikut panduan dari institusi sah agar ibadah ini diterima.

Penjimatan & Rebat Cukai

Salah satu kelebihan menunaikan kadar zakat pendapatan adalah manfaat dari segi pelepasan cukai tahunan.

Di Malaysia, zakat yang dibayar kepada institusi zakat negeri yang diiktiraf boleh dituntut sebagai rebat cukai pendapatan di bawah Lembaga Hasil Dalam Negeri Malaysia (LHDN).

Apa itu Rebat Zakat?

Rebat zakat bermaksud jumlah zakat pendapatan yang anda bayar akan ditolak terus daripada jumlah cukai pendapatan yang perlu dibayar.

Ia bukan pelepasan atau potongan, tetapi tolakan satu-ke-satu (direct deduction) daripada jumlah cukai.

Contoh:

• Jumlah cukai pendapatan anda untuk 2025: RM3,000
• Zakat pendapatan dibayar: RM1,800
• Cukai sebenar yang perlu dibayar kepada LHDN: RM3,000 – RM1,800 = RM1,200

Syarat Rebat Zakat:

• Zakat dibayar kepada pusat zakat negeri yang berdaftar seperti MAIWP, LZS, MAIDAM, dsb.
• Bukti pembayaran (resit rasmi) perlu disimpan.
• Jumlah rebat tidak boleh melebihi cukai yang perlu dibayar.
• Hanya zakat yang berkait dengan pendapatan (bukan zakat fitrah atau harta) yang layak untuk rebat ini.

Manfaat Kewangan yang Lain:

• Mengurangkan beban cukai tahunan – terutamanya bagi mereka yang membayar dalam julat M40 dan T20.
• Menambah keberkatan rezeki – dengan memastikan harta disucikan secara spiritual dan sosial.
• Meningkatkan literasi kewangan – kerana proses pengiraan zakat menggalakkan perancangan kewangan tahunan.

Tips Maksimumkan Rebat:

• Pilih untuk membayar zakat melalui potongan gaji bulanan (Skim Potongan Gaji Zakat/SPGZ).
• Gunakan platform rasmi e-zakat untuk akses segera resit.
• Rekod semua pembayaran zakat dalam fail cukai tahunan anda.

Rebat zakat bukan sahaja mengurangkan komitmen cukai, tetapi juga menjadi bukti bahawa sistem percukaian dan zakat di Malaysia bergerak seiring.

Ini merupakan keunikan sistem kewangan Islam yang diamalkan secara progresif dalam pentadbiran negara.

Pelbagai saluran kini disediakan bagi memudahkan pembayaran kadar zakat pendapatan di Malaysia.

Institusi zakat negeri telah melaksanakan kaedah moden dan mesra pengguna yang sesuai dengan gaya hidup digital masa kini, memastikan proses pembayaran zakat tidak lagi membebankan.

1. Bayar Secara Online

Hampir semua pusat zakat negeri menawarkan kemudahan pembayaran dalam talian melalui laman web rasmi dan aplikasi mudah alih.

Pembayaran secara e-zakat membolehkan pengguna mengakses kalkulator automatik, cetak resit segera, dan menyemak sejarah pembayaran.

Platform rasmi utama:

• Zakat Selangor: zakat.com.my
• MAIWP: e-zakat.com.my
• Zakat Johor: maij.gov.my

Ciri utama:

• Pilih kaedah kira (kasar/bersih)
• Isi maklumat pendapatan & potongan
• Bayar melalui FPX, kad kredit atau e-wallet
• Terima resit serta-merta

2. Potongan Gaji Bulanan (Skim Potongan Gaji Zakat – SPGZ)

Bagi pekerja sektor awam dan swasta, anda boleh memohon potongan automatik zakat daripada gaji bulanan. Skim ini memastikan bayaran dibuat secara tetap, tidak terlupa, dan lebih mudah dikira.

Cara mohon:

1. Muat turun borang SPGZ dari laman web institusi zakat negeri.
2. Isi maklumat peribadi dan kadar potongan bulanan.
3. Hantar ke bahagian kewangan majikan anda.
4. Potongan akan dilakukan setiap bulan dan dimasukkan terus ke akaun zakat negeri.

Kelebihan:

• Tidak perlu kira secara manual setiap tahun.
• Layak terus untuk rebat cukai.
• Lebih ringan kerana dibayar secara ansuran.

3. Pembayaran Secara Manual (Kaunter & Mesin CDM)

Bagi mereka yang lebih selesa membayar secara fizikal, anda boleh kunjungi:

• Kaunter pusat zakat negeri
• Kaunter bergerak zakat di pusat beli-belah
• Mesin CDM zakat (terpilih)

Pembayaran secara manual ini masih relevan terutama untuk golongan yang tidak mahir teknologi atau tidak mempunyai akses internet tetap.

Tips & Amalan Terbaik:

• Simpan salinan resit setiap kali membuat pembayaran, sama ada digital atau fizikal.
• Gunakan tarikh tetap setiap tahun (cth: selepas gaji Disember) untuk audit sendiri.
• Gunakan kalkulator rasmi dan elakkan taksiran anggaran untuk mengelak kekurangan bayaran.

Dengan pelbagai saluran bayaran yang fleksibel dan selamat ini, tiada lagi alasan untuk tidak melaksanakan zakat pendapatan secara konsisten dan telus. Keutamaan kini adalah kesedaran dan keikhlasan.

Kesimpulan

Menunaikan kadar zakat pendapatan bukan sekadar kewajipan ibadah, tetapi juga manifestasi tanggungjawab sosial dalam membangunkan masyarakat.

Dengan memahami nisab, kaedah kiraan, dan saluran pembayaran yang sah, setiap individu mampu melaksanakannya secara telus dan berkala.

Lebih daripada itu, zakat mendidik kita untuk menyusun kewangan dengan berhemah serta menyantuni golongan yang memerlukan dengan penuh empati.

Dalam dunia serba moden, keikhlasan menunaikan zakat menjadi cerminan nilai spiritual yang lestari dalam sistem ekonomi Islam.